Elke winter laait vogelgriep weer op. Dan volgen dezelfde maatregelen: een ophokplicht, strenge regels en het ruimen van miljoenen dieren. Steeds opnieuw wordt gedaan alsof het om een onverwachte crisis gaat. Maar dat is niet eerlijk. Vogelgriep is geen pech en geen natuurprobleem. Het is het gevolg van hoe wij dieren houden, verhandelen en omgaan met natuur.
In Nederland worden miljoenen kippen en kalkoenen dicht op elkaar gehouden. In zulke grote aantallen kan een virus zich snel verspreiden. Ook kan het virus daar veranderen en gevaarlijker worden. Dat is slecht voor dieren, kost de samenleving veel geld en kan risico's opleveren voor mensen. Zolang dit systeem blijft bestaan, blijft vogelgriep terugkomen.
Niet de natuur is het probleem
Vaak wordt gewezen naar wilde vogels. Eenden, ganzen en zwanen dragen het virus soms bij zich zonder zelf ziek te worden. Via hun trek verspreiden zij het virus over grote afstanden. Maar wilde vogels zijn niet de oorzaak van het probleem.
Het echte probleem ontstaat wanneer wilde vogels in contact komen met gehouden dieren. Dat gebeurt via water, uitwerpselen, voer, strooisel of via mensen en voertuigen. Onze veehouderij is zo ingericht dat besmetting bijna onvermijdelijk is. We hebben een kwetsbaar systeem gebouwd en geven daarna de natuur de schuld.
Daarbij komt dat natuur en biodiversiteit onder grote druk staan. Minder natuur betekent minder balans. Dat maakt de kans op ziektes groter. Gezonde natuur helpt juist om ziektes te remmen.
Wereldhandel vergroot de risico's
Ook de wereldwijde handel speelt een grote rol. Dieren, eieren en vlees worden dagelijks over lange afstanden vervoerd. Zo kan een virus zich snel verspreiden van land naar land. Dat maakt het systeem nog kwetsbaarder. Wat lokaal begint, kan snel een internationaal probleem worden.
Ruimen is geen oplossing
Bij een uitbraak worden dieren vaak massaal geruimd. Dat lijkt snel en effectief, maar het is geen echte oplossing. Gezonde dieren worden gedood omdat het systeem faalt. Dit zorgt voor veel dierenleed en roept grote vragen op in de samenleving. Ruimen bestrijdt het gevolg, niet de oorzaak.
Wat moet er gebeuren?
Op de korte termijn zijn maatregelen soms nodig. Denk aan ophokplicht, goede hygiëne, snelle tests en het isoleren van besmettingen. Maar deze maatregelen lossen het probleem niet op.
Op de middellange termijn zijn betere keuzes nodig. Vaccinatie van pluimvee kan helpen. Ook moeten er minder diertransporten komen. Het volgen van vogelpopulaties kan helpen om risico's beter te begrijpen.
De echte oplossing ligt op de lange termijn. Dat vraagt om politieke keuzes:
- minder intensieve pluimveehouderij;
- meer ruimte en beter leven voor dieren;
- duidelijke scheiding tussen natuur en veehouderij;
- meer steun voor plantaardig voedsel;
- herstel van natuur en biodiversiteit.
Vogelgriep laat zien dat het huidige systeem niet werkt. We kunnen blijven reageren op elke uitbraak, of we kunnen de oorzaak aanpakken. Dat is geen technische vraag, maar een politieke keuze. Wie echt dieren, mensen en natuur wil beschermen, moet durven kiezen voor verandering.
Social Plugin